بررسي رمان آيات شيطاني و نويسنده و نقد و تحليل آن و تحليل پديده اسلام هراسي

نقد رمان آيات شيطاني

نام اين کتاب اشاره به افسانه و داستان ساختگي (( غرانيق )) دارد.

((غرانيق)) جمع غرنوق يا غرنيق است. غرنوق به معناي مرغ آبي است که گردني بلند دارد و سپيد يا سياهرنگ است ، به معناي جوان سپيد زيبا روي نيز آمده است . برخي غرنوق را لک لک بوتيمار – غم خورک – نيز معني کرده اند.

آنان که اين افسانه واهي را نقل کرده‏اند، ميگويند: در نخستين سال‏هاي بعثت که آزار و اذيت مشرکان نسبت به مسلمانان سخت و طاقت‏فرسا شده بود و به همين جهت عده‏اي از مسلمانان به حبشه مهاجرت کرده بودند، پيامبر(ص) نگران و پر دغدغه بود و انتظار داشت که خداوند آياتي بر او فرو فرستند که موجب نوعي نزديکي به قريش شود يا حداقل آياتي نازل نشود که بر کدورت و دشمني بيفزايد و به سخت‏تر شدن محيط زندگاني مسلمانان بينجامد. روزي پيامبر(ص) و عده‏اي از مسلمانان در يکي از انجمن خانه‏هاي قريش دور کعبه نشسته بودند، که پيامبر(ص) اين آيات از سوره نجم را تلاوت کرد: (أفرأيتم اللات و العزي و مناْ الثالثه الأخري) آيا ديديد لات وعزي را و منات را که سومين آن دو بود؟» پيامبر(ص) بلافاصله بعد از تلاوت آيات فوق، خواند: «تلک الغرانيق العلي و أن شفاعتهن سترتجي»؛ «اين‏ها مرغان آبي بلند پروازندکه شفاعتشان اميد است» بنا به گفته نقل کنندگان افسانه غرانيق، شيطان اين جملات را بر زبان پيامبر نعوذ بالله جاري ساخت. پيامبر سپس باقي آيات را خواند و هنگامي که به آيه سجده رسيد، خود پيامبر(ص) و تمام حضار، اعم از مسلمان و مشرک، در برابر بت‏ها سجده کردند؛ جز وليد که به دليل پيري موفق به سجده نشد. غلغله و شادي در مسجد بلند شد و مشرکان گفتند: محمد(ص) خدايان ما را به نيکي ياد کرده است. خبر صلح محمد(ص) با قريش به گوش مهاجران مسلمان حبشه رسيد و صلح قريش با محمد(ص) وسيله‏اي شد تا گروهي از مسلمانان ازهجرت‏گاه خود، باز گردند؛ ولي پس از بازگشت، وضع را دو مرتبه دگرگون شده يافتند. از اين روي، وحي بر پيامبر(ص) نازل گرديد و او را بار ديگر به پيکار با مشرکان مأمور ساخته، گفت: «اين دو جمله را شيطان بر زبان تو جاري ساخته است و من هرگز چنين جمله‏هايي نگفته بودم!» آيات 52 54 سوره حج نازل گرديد اين بود خلاصه اي از افسانه غرانيق.

افسانه غرانيق به روايت آيات شيطاني اين گونه مي باشد که ((ماهوند)) به معني سالوس ونيز شيطان است که رشدي به عنوان شکل تحريف شده محمد بکار برده است.

کتاب آيات شيطاني شامل 9 فصل مي باشد عناوين فصل ها عبارتند از:

فصل اول : جبرئيل فرشته

فصل دوم : ماهوند

فصل سوم : الوون دئوون

فصل چهارم : عايشه

فصل پنجم : شهر پيدا و نا پيدا

فصل ششم : بازگشت به جاهليا

فصل هفتم : عزرائيل فرشته

فصل هشتم : شکافتن درياي عرب

فصل نهم : چراغ شگفت انگيز

و اما خلاصه رمان به شرح زير مي باشد :

رُمان آيه هاي شيطاني با سقوط دو مرد از آسمان آغاز مي شود. هواپيماي ربوده شده ي بُستان برفراز درياي مانش منفجر مي شود و دو تن از مسافران به طرز معجزه آسايي زنده و سالم بر زمين سقوط مي كنند. اين دو جبرئيل فرشته و صلدين چمچا نام دارند و حرفه شان هنرپيشگي است. جبرئيل ستاره ي‌ پُرآوازه ي‌ فيلم هاي مذهبي هند است. و صلدين، بازيگر نقش هاي راديويي و فيلم هاي تلويزيوني كودكان و استاد تغيير لهجه و تغيير صدا، از ديدار پدرش در بمبئي به انگلستان عزيزش، باز مي گردد.

اين دو به عنوان نماد فرشته و شيطان در رمان تلقي مي شوند. که هنگام سقوط همراه با استحاله اي مرموزماهيتي نمادين پيدا مي کنند.

استحاله ي‌ سمبوليك جبرئيل و صلدين، خواننده را در انديشه ي چرايي و چگونگي آن درگير مي كند، ولي از ديدگاهي ديگر آن دو شخصيت هاي اصلي رُمانند كه ميانشان ماجراهاي پُرتحرك در قالب قصه هايي كه به نحوي اسرارآميز به يكديگر مي پيوندند جريان دارد.

آيات شيطاني کتابي است درباره استحاله و تغيير.

بخش دوم كتاب كه در شهري به نام جاهليه مي گذرد و ماهوند نام دارد با الهام از افسانه ي‌ غرانيق نوشته شده است .