بررسی مفهوم بهزیستی روان و ابعاد مختلف بهزیستی روان

بهزیستی روان شناختی در دو دهه اختر و ادبیات پژوهشی به فور مورد بررسی قرار گرفته است و دامنه مطالعات آن از حوزه ی زندگی فردی به تعاملات اجتماعی کشیده شده است (کول، 2002) در راستای تعریف این سازه ی مفهومی، گلداسمیت، ویوم و درایتی (1997) عقیده دارند که بهزیستی روانی شامل دریافت های فرد از میزان هماهنگی بین هدف های معین و ترسیم شده با پیامدهای عملکردی است که در فرایند ارزیابی های مستمر به دست می آید و به رضایت درونی و نسبتاً پایدار در توالی زندگی منتهی می شود. بهزیستی، اشاره به حسی از سلامتی دارد که آگاهی کامل از تمامیت و یکپارچگی در تمام جنبه های فرد را در بر می گیرد. بهزیستی روانی شامل ارزش های شناختی افراد از زندگی می شود. آنها، شرایط خود را که به انتظارات، ارزش ها و تجارب قبلی شان وابسته است ارزش گذاری می کنند (دنیر، اوبشی و لوکاس، 2003) بهزیستی روانی، جزو روان شناختی کیفیت زندگی است که به عنوان درک افراد از زندگی در حیطه ی رفتارهای هیجانی، عملکردهای روانی و ابعاد سلامت روانی تعریف شده و شامل دو بخش است اولین بخش آن قضاوت شناختی درباره ی این که چه طور افراد در زندگی شان در حال پیشرفت هستند و دومین بخش آن، سطح تجربه های خوشایند است. برخی از محققان، بهزیستی روان شناختی را از نظر مولفه ها یا فرایندهای ویژه نظیر فرایندهای عاطفی مفهوم سازی می کنند (رونس، کریستن و ویزینگ، 2003).

از دیرباز دو رویکرد اصلی در تعریف بهزیستی وجود داشته است. رویکرد مبتنی بر لذت گرایی که معتقد است بهزیستی به معنای به حداکثر رساندن لذت و به حداقل رساندن درد است. این رویکرد در طول تاریخ، حامیان خاص خود را داشته است که از آن جمله می توان اپیکور ، هابز ، و استورات میل را نام برد (کینر، 2002). این رویکرد، بهزیستی را خوشی لذت گرایانه یا شادکامی برابر می داند. دیدگاه غالب روان شناسان لذت گرا آن است که بهزیستی در برابر با شادکامی شخص و مرتبط با تجربه ی لذت در مقابل تجربه ی ناخوشی است. رویکرد دوم، مبتنی بر فضیلت گرایی ارسطو است. بر اساس این رویکرد، ارضای امیال، به رغم ایجاد لذت در ما، همیشه منتهی به بهزیستی نمی شود بلکه بهزیستی دربرگیرنده ی تلاش برای کمال و تحقق پتانسیل های واقعی فرد است که ممکن است همواره توام با احساس لذت نباشد. نظریات فضیلت گرا بر این باورند که ارضای امیال، به رغم ایجاد لذت، همواره بهزیستی را در پی ندارد و در نتیجه بهزیستی نمی تواند صرفاً به معنای تجربه ی لذت باشد (کیزه 2002)

در رابطه ی امیدواری و تاب آوری با بهزیستی روان شناختی در دانشجویان

جعفر بهادری خسروشاهی و دکتر تورج هاشمی نصرت آباد

ابعاد بهزیستی روانی

در این قسمت ابتدا مفهوم بهزیستی، الگوی رایج برای مطالعه و ابعاد مختلف آن را توضیح می دهیم و در ادامه مفهوم بهزیستی روان و ابعاد مختلف آن را تشریح می کنیم.

موضوعات بهزیستی روان شامل ارتقا کنش وری بهینه و به همان میزان مداخله و کاهش نارسا کنش وری (کنش وری سازش نایافته) می باشد. بهزیستی روان شامل دو بعد گسترده است: اول، بهزیستی روان شامل عدم حضور نارساکنش وری در جنبه های روان شناختی، هیجانی، رفتاری و اجتماعی می باشد. مشکلات هیجانی و رفتاری شامل مواردی مانند: اختلال اضطراب، افسردگی روان گسیختگی و... هستند، حضور چنین شرایطی عمل کرد روزانه را مختل می کنند (مانند عملکرد در مدرسه و روابط بین شخصی) و ممکن است بهزیستی جسمانی (مانند تلاش برای خودکشی) را مورد تهدید قرار دهد. دوم، منظور از بهزیستی روان کنش وری بهینه در ابعاد روان شناختی و اجتماعی می باشد. بهزیستی روان فقط عدم حضور اختلال نیست بلکه حضور و ارتقای کنش وری بهینه شخصی و بین شخصی می باشد.

صلاحیت جامعه پسند، تعاملات بین شخصی مثبت، توانایی کنار آمدن با تنیدگی ها و پریشانی ها از جمله مفاهیم مهم در بهزیستی روان مثبت می باشد (کازدین، 1993). محققان برای عملیاتی کردن مفهوم بهزیستی روان از دو سنت فوق یعنی، سنت بالینی (بعد اول) و سنت روان شناختی (بعد دوم) استفاده می کنند (کی یس، 1998؛ نقل از علی نیا کروئی، 1382).

اندیشمندان از زوایای گوناگونی، بر ویژگی هایی که به دستیابی و حفظ بهزیستی روان، می انجامد تاکید ورزیده اند.

سالیوان (1954) بر این باور است که در بهزیستی روان، ارزش عمده بر کنش اجتماعی موثر قرار دارد.

فروم (1942) ارتباط های فرد با محیط اجتماعی، انسان نگری، آزادی و فردگرایی را مورد تاکید قرار می دهد.